1. Co to jest homologacja?

Homologacja to proces, w wyniku którego nowy typ pojazdu zostaje dopuszczony do ruchu. Władza homologacyjna na podstawie pozytywnych wyników badań uprawnionej jednostki technicznej, wydaje świadectwo homologacji typu pojazdu, uprawniające do jego rejestracji. Świadectwo to jest potwierdzeniem spełnienia wymagań technicznych określonych w odpowiednich aktach prawnych.

Homologacja wydawana jest na typ pojazdu, w ramach którego występuje rodzina pojazdów o określonych wariantach i wersjach, które mogą różnić się od siebie tylko określonymi cechami wymienionymi w Dyrektywie 2007/46/WE.

2. Co z dotychczas wydanymi świadectwami homologacji „PL"?

Z dniem wejścia w życie nowelizacji prawa o ruchu drogowym, tj. 22 czerwca 2013 r. obowiązujące staną się zapisy załącznika XIX Dyrektywy 2007/46/WE (tabela poniżej). Po upływie terminu określonego w zaznaczonej kolorem czerwonym kolumnie, do rejestracji pojazdu będzie wymagany dokument CoC (świadectwo zgodności WE) potwierdzający uzyskanie europejskiego świadectwa homologacji  (pojazdy te powinny być homologowane wg. Dyrektywy 2007/46/WE).

3. Czym jest homologacja europejska?

Homologacja europejska wydawana jest w jednym z państw członkowskich UE zgodnie z Dyrektywą 2007/46/WE i obowiązuje na terenie całej Unii. Innymi słowy pojazd posiadający europejskie świadectwo homologacji można sprzedać i zarejestrować w każdym państwie UE.

4. Jakie pojazdy obejmują kategorie M i N?

Pojazdy kategorii M to pojazdy silnikowe zaprojektowane i skonstruowane głównie do przewozu osób i ich bagażu. Kategorię M dzielimy na:

• M1 - pojazdy mające nie więcej niż osiem miejsc siedzących poza miejscem siedzącym kierowcy.
• M2 - pojazdy o masie maksymalnej nieprzekraczającej 5 ton, mające więcej niż osiem miejsc siedzących poza miejscem siedzącym kierowcy.
• M3 - pojazdy o masie maksymalnej przekraczającej 5 ton, mające więcej niż osiem miejsc siedzących poza miejscem siedzącym kierowcy.

Pojazdy kategorii N to pojazdy silnikowe zaprojektowane i skonstruowane głównie do przewozu ładunków. Kategorię N dzielimy na:

• N1 - pojazdy o masie maksymalnej nieprzekraczającej 3,5 tony.
• N2 - pojazdy o masie maksymalnej przekraczającej 3,5 tony, ale nieprzekraczającej 12 ton.
• N3 - pojazdy o masie maksymalnej przekraczającej 12 ton.

5. Jaka jest różnica pomiędzy pojazdem niekompletnym, kompletnym a skompletowanym?

Pojazd niekompletny to pojazd, który w celu uzyskania założonych cech użytkowych oraz spełniania niezbędnych wymagań powinien przejść co najmniej jeszcze jeden etap kompletacji. Pojazd niekompletny nie podlega rejestracji (np. podwozie samochodu ciężarowego).
Pojazd kompletny to pojazd, który nie wymaga  kompletacji w celu spełnienia wymagań określonych technicznych. W takim pojeździe można dokonać zmian konstrukcyjnych, które podlegają ocenie homologacyjnej (np. montaż dodatkowego rzędu siedzeń w pojeździe o rodzaju nadwozia „van").
Pojazd skompletowany to pojazd powstały w wyniku wielostopniowej homologacji typu spełniający określone wymagania (np. zabudowa nadwozia skrzyniowego na podwoziu samochodu ciężarowego).

6. Zamierzam ubiegać się o homologację. Co należy zrobić i w jakiej kolejności?

Poniżej przedstawiamy główne etapy procesu homologacji:

• Uzyskanie pisemnej zgody producenta pojazdu podstawowego na wykorzystanie dokumentacji homologacyjnej poprzedniego etapu oraz na zabudowę pojazdu (jeśli jest to pojazd skompletowany).
• Przygotowanie opisu technicznego typu pojazdu. Należy uzupełnić dokumentację techniczną, której zapewniamy aktualne wzory w formie elektronicznej.
• Przeprowadzenie tzw. oceny wstępnej firmy, polegającej na wizycie ekspertów ITS u producenta. Wizyta ta ma na celu sprawdzenie możliwości prowadzenia powtarzalnej produkcji, która jest podstawą homologacji. Ocenie podlega głównie posiadany system jakości oraz możliwości produkcyjne.
• Dostarczenie pojazdu (reprezentanta typu) do badań homologacyjnych do ITS. Alternatywnie istnieje możliwość przeprowadzenia badań u producenta (o ile są ku temu odpowiednie warunki) - kwestia do uzgodnienia.
• Na podstawie badań ITS wydawane jest europejskie świadectwo homologacji, które jest następnie umieszczane w europejskiej bazie świadectw homologacji ETAES, dostępnej dla władz homologacyjnych we wszystkich państwach UE.

7. Na co szczególnie należy zwrócić uwagę podczas przygotowywania dokumentacji homologacyjnej?

Istnieje kilka ważnych kwestii, na które należy zwrócić uwagę podczas uzupełniania dokumentacji homologacyjnej:

• Właściwy podział pojazdów na typ/wariant/wersję. Aktualne wymagania odnośnie tego podziału zawarte są w Dyrektywie 2007/46/WE zmienionej Rozporządzeniem UE 678/2011.
• Należy przestrzegać warunków zabudowy producenta pojazdu podstawowego (oraz poprzedniego etapu). Szczególnie istotna jest maksymalna masa całkowita oraz jej rozkład na osie. W przypadku przekroczenia założonych przez producenta wartości, konieczne mogą być dodatkowe badania, np. układu hamulcowego, kierowniczego czy emisji spalin.
• Zgodność wymiarów zawartych w opisie technicznym i na rysunkach oraz odwrotnie.
• Przy dużej liczbie wariantów/wersji szczegółowe dane techniczne dobrze jest zawrzeć w formie tabelarycznej, np. jako załącznik.
• Należy mieć na uwadze konieczność stosowania homologowanych podzespołów takich jak hamulce, światła, opony, agregaty chłodnicze, pasy, siedzenia, sprzęg, osłony przeciwrozbryzgowe itp.
• Pojazdy kategorii N powinny być wyposażone w osłony przeciwrozbryzgowe zgodnie z Rozporządzeniem 109/2011 (N1 i N2 do 7,5 t maksymalnej masy również, jednak nie muszą posiadać homologowanej osłony, jedynie odpowiednio sztywny fartuch przeciwdeszczowy).

8. Jak powinna wyglądać tabliczka znamionowa kolejnego etapu?

Poniżej przedstawiamy wzór prawidłowo wypełnionej tabliczki znamionowej kolejnego etapu homologacji:

Pola od góry:

* - należy uwzględnić o ile wartość zmienia się na bieżącym etapie homologacji

Ogólne wymagania dotyczące tabliczki znamionowej określa Rozporządzenie UE nr 19/2011.

9. Na co zwracać uwagę podczas montażu oświetlenia?

Najczęstszym błędem jest montaż świateł w niewłaściwym miejscu i w sposób nie zapewniający wystarczającej widoczności. Dokładne wymagania odnośnie miejsca montażu i kątów widoczności oświetlenia określa Regulamin nr 48 ONZ. Należy również pamiętać, że pojazdy kategorii N2 powyżej 7,5 t maksymalnej masy oraz N3 powinny posiadać także oznakowanie odblaskowe konturowe.

10. W jaki sposób zwracam się do ITS w celu rozpoczęcia procesu homologacji?

Do rozpoczęcia procesu homologacji potrzebne jest jedynie zlecenie w formie pisma wysłane do ITS, zawierające zwrot o przeprowadzenie badań homologacyjnych np.:

„Niniejszym zwracamy się o przeprowadzenie badań homologacyjnych samochodu marki ......... typu ......... kategorii ......... na zgodność z wymaganiami Dyrektywy 2007/46/WE...".

 
Przydatne linki:

Dyrektywa 2007/46/WE tekst skonsolidowany - https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02007L0046-20190901&from=EN
Rozporządzenie 1230/2012/UE (masy i wymiary) - https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02012R1230-20191202&from=EN   
Regulamin nr 48 ONZ (rozmieszczenie oświetlenia) - https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=uriserv:OJ.L_.2019.014.01.0042.01.POL
Rozporządzenie 19/2011 (tabliczka znamionowa) - http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?qid=1463567057253&uri=CELEX:02011R0019-20120411

Rozporządzenie 109/2011 (osłony przeciwrozbryzgowe) - http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:02011R0109-20150224&qid=1463567099582&from=PL  
Wyszukiwarka europejskich aktów prawnych - strona Głowna eur-lex http://eur-lex.europa.eu/homepage.html
Regulaminy ONZ - http://www.unece.org/trans/main/wp29/wp29regs.html
Legislacja strona komisji europejskiej- http://ec.europa.eu/growth/sectors/automotive/legislation/index_en.htm