Analiza danych o wypadkach drogowych w Polsce wskazuje, że dotychczasowa wieloletnia i konsekwentna polityka państwa wobec nietrzeźwych kierujących jest skuteczna. W latach 2000-2012 liczba wypadków spowodowanych przez nietrzeźwych kierujących spadła o 55,4%, liczba ofiar śmiertelnych o 54,7%, a rannych o 56,9%.

W ostatnim okresie pojawiają się jednak sygnały wskazujące na potrzebę modyfikacji obecnie realizowanych działań.

Instytut Transportu Samochodowego podziela opinię przedstawicieli administracji rządowej, że dalsze zaostrzanie kar dla sprawców wypadków drogowych związanych z alkoholem jest działaniem mało skutecznym. Działania powinny być ukierunkowane raczej na bardziej konsekwentne, niż do tej pory, stosowanie już istniejących rozwiązań prawnych. Konieczne jest także wprowadzenie procedur monitorujących efekty działań wymiaru sprawiedliwości.

Zdaniem Instytutu w kolejnych latach główny wysiłek powinien przede wszystkim koncentrować się na działaniach związanych z ograniczaniem liczby osób prowadzących pojazd po spożyciu alkoholu oraz na zwiększeniu skuteczności oddziaływań wobec kierujących-recydywistów.

Poniżej przedstawiamy następujące propozycje działań prewencyjnych, które w naszej opinii mogłyby stać się głosem w przedmiotowej dyskusji:

1.   wprowadzenie do systemu prawnego możliwości obligatoryjnego montowania w pojazdach silnikowych tzw. blokad alkoholowych, czyli urządzeń połączonych z zapłonem silnika, które uniemożliwiają uruchomienie pojazdu w przypadku negatywnego wyniku kontroli stanu trzeźwości kierowcy. ITS proponuje, aby w pierwszym okresie rozwiązanie to stosowane było wobec kierowców-recydywistów, wobec kierowców, którzy prowadzili pojazd ze stężeniem przekraczający 1,5%o oraz w przypadku kierowców wybranych rodzajów transportu (np. kierowców komunikacji publicznej czy autobusów dowożących dzieci do szkoły);

2.   wprowadzenie administracyjnego trybu zatrzymywania prawa jazdy dla osób zatrzymanych po raz pierwszy za prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu. Decyzję o okresie zatrzymania prawa jazdy, a także o warunkach jego odzyskania podejmowałby (w porozumieniu z Policją) kierownik odpowiedniego wydziału zajmującego się prawami jazdy. Proponujemy, aby okres zatrzymania prawa jazdy wynosił od 3 do 12 miesięcy, a wśród warunków odzyskania prawa jazdy rozważyć należy obowiązek:

• uczestnictwa w odpowiednim programie reedukacyjnymi. Propozycja ta oznacza konieczność przygotowania w Polsce specjalnych programów dla kierowców prowadzących pojazd po spożyciu alkoholu;
• wykonania specjalistycznych badań lekarskich ipsychologicznych. Osoby, z problemami alkoholowymi powinny być po tych badaniach kierowane na leczenie, a dopiero potem - na odpowiedni program reedukacyjny;
• udziału w pracach społecznych na rzecz lokalnych społeczności, wtym także obowiązek udziału w zajęciach poświęconych zagrożeniom związanym z jazdą po spożyciu alkoholu w szkołach i ośrodkach szkolenia kierowców.

3.   w porozumieniu z towarzystwami ubezpieczeniowymi wprowadzenie zasady, że kierowca zatrzymany na prowadzeniu pojazdu po alkoholu płaci w następnym roku wyższą składkę OC;

4.   pozostawienia w Centralnym Systemie Ewidencji Pojazdów i Kierowców informacji o zatrzymaniu kierowcy za prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu przez okres co najmniej 10 lat i traktowania każdego następnego wykroczenia tego typu, niezależnie od daty jego popełnienia, jako recydywy.

Działania podejmowane przed administrację państwową mogą nie wystarczyć, jeżeli w walkę z pijanymi kierowcami nie włączy się całe społeczeństwo. Wyniki badań opinii społecznej (między innymi w ramach projektu SARTRE) wskazują, że walka z alkoholem w ruchu drogowym jest powszechnie uważana za jeden z najważniejszych priorytetów działań w bezpieczeństwie ruchu drogowego. Natomiast problemem w Polsce jest brak społecznej reakcji, gdy pijany kierowca wsiada lub prowadzi pojazd. Kampanie ukierunkowane na zmianę tej sytuacji zyskałyby na wiarygodności, gdyby premier polskiego rządu zapowiedział szybkie zakończenie prac w Sejmie nad ustawą ograniczającą działanie immunitetu w przypadku wykroczeń i przestępstw drogowych oraz ogłosił zaostrzenie kar dla urzędników administracji rządowej za jazdę samochodem po spożyciu alkoholu i zaapelował do innych pracodawców w Polsce, aby wprowadzili podobne rozwiązania.

ITS popiera uruchomienie specjalnych kampanii informacyjnych zachęcających społeczeństwo do aktywniejszego włączania się w działania ukierunkowane na wyeliminowanie z ruchu drogowego nietrzeźwych użytkowników dróg (także pieszych).

Więcej informacji: