Pierwsze w kraju Centrum wiedzy o dostępności do transportu i mobilności osób o szczególnych potrzebach zainaugurowało swoją działalność 28 stycznia 2022 r. Projekt dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego realizowany jest przez Wojskową Akademię Techniczną (lider), Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego i Instytut Transportu Samochodowego.

Centrum w ramach realizacji projektu wypracuje rozwiązania, które ułatwią dostęp do środków komunikacji seniorom, osobom chorym i niepełnosprawnym oraz weteranom z zespołem stresu pourazowego.

Transport indywidualny bez barier

Projekt wyróżnia innowacyjne podejście do barier i potrzeb osób o specjalnych potrzebach, a co za tym idzie interdyscyplinarne rozwiązania. „Jak dotąd główny nacisk kładziono na rozwiązywanie barier w transporcie zbiorowym. Nasz projekt skupia się na poprawie dostępu do transportu indywidualnego. Współpraca naukowców reprezentujących nauki inżynieryjno-techniczne oraz nauki społeczne, przyczyni się do osiągnięcia efektu synergii w pracach nad rozwiązaniami ułatwiającymi transport i mobilność osób o szczególnych potrzebach. Studentów WAT i UKSW wyposaży w niezbędną wiedzę z zakresu projektowania uniwersalnego” – wyjaśnia dr hab. inż. Jerzy Jackowski, prof. WAT, kierownik projektu.

Projektowanie uniwersalne, kampania społeczna i analiza

Zadaniem Centrum jest upowszechnianie zasad projektowania uniwersalnego produktów w branży motoryzacyjnej, dzięki czemu użytkowanie ich będzie możliwe w szerokim zakresie, bez potrzeby dodatkowej adaptacji. Innowacyjne rozwiązania przyczynią się do zwiększenia mobilności i poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym osób, które wymagają szczególnych potrzeb w przemieszczaniu się. Projektowaniem produktów zajmą się specjaliści interdyscyplinarnych zespołów eksperckich. W ich skład wejdą eksperci Instytutu Pojazdów i Transportu Wydziału Inżynierii Mechanicznej WAT – jednostki wiodącej w projekcie, przedstawiciele Instytutu Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz Instytutu Transportu Samochodowego.

Kolejnym etapem będzie prowadzenie kampanii społecznej uświadamiającej społeczeństwu skalę problemu osób, które ze względu na różne ograniczenia mają utrudniony dostęp do powszechnie dostępnych środków transportu indywidualnego (wózków inwalidzkich, rowerów, motorowerów czy samochodów osobowych). Eksperci liczą na to, że informowanie społeczeństwa, w tym decydentów różnych szczebli, powinno przynieść efekty w postaci konkretnych decyzji dotyczących prowadzenia szkoleń czy zakupu potrzebnego sprzętu, a szerzej – kreowania polityki i długofalowych programów społecznych poprawiających mobilność osób o szczególnych potrzebach.

Zwieńczeniem działań Centrum będzie prowadzenie skoordynowanych, systematycznych badań i analiz sprawdzających potrzeby i skuteczność wprowadzanych ulepszeń technicznych i technologicznych, jakości standardów usług oraz ich weryfikacja pod kątem przydatności i skuteczności w niwelowaniu niekorzystnych zdarzeń drogowych z udziałem osób o szczególnych potrzebach. Wyniki tych ekspertyz, bez względu na ich charakter, mają być powszechnie dostępne, na bieżąco weryfikowane i aktualizowane.

"Instytut Transportu Samochodowego, na zaproszenie Lidera projektu, bierze udział w tym przedsięwzięciu ze względu na kapitał ludzki i wieloletnie doświadczenie w zakresie prac badawczych dotyczących mobilności osób o szczególnych potrzebach w transporcie. Intencją działań jest wdrożenie projektowania uniwersalnego w transporcie indywidualnym poprzez przygotowanie inicjatyw m.in. w zakresie opracowania programów oraz szkoleń dla kadry akademickiej WAT i UKSW" - mówi prof. dr hab. inż. Andrzej Świderski, zastępca dyrektora ds. naukowych ITS.

Konkurs na projektowanie uniwersalne dla uczniów i studentów

W planach Centrum jest organizacja konkursu na koncepcje urządzeń, przedmiotów i usług służących poprawie mobilności i bezpieczeństwa ruchu drogowego osób o szczególnych potrzebach, korzystających ze środków transportu indywidualnego. Celem konkursu będzie promocja rozwiązań projektowania uniwersalnego wśród przyszłych techników i inżynierów-konstruktorów. Konkurs adresowany będzie do uczniów średnich szkół mechanicznych i technicznych oraz studentów. W ramach konkursu mogą powstać rozwiązania poprawiające komfort życia codziennego osobom o szczególnych potrzebach. „Konkurs pozytywnie wpłynie na rozpowszechnienie wśród młodych ludzi informacji o trudnościach z jakimi muszą na co dzień zmagać się osoby o szczególnych potrzebach i pomoże uzmysłowić im, jak ważne jest projektowanie uniwersalne. Dodatkowo włączy on młode, pełne pomysłów umysły do poszukiwania nowych, coraz to skuteczniejszych i tańszych rozwiązań technologicznych, pomagających osobom o szczególnych potrzebach, korzystających z transportu indywidualnego, w ich codziennym życiu” – podkreśla dr hab. inż. Jerzy Jackowski, prof. WAT.

Projekt „Centrum wiedzy o dostępności do transportu i mobilności osób o szczególnych potrzebach” finansowany jest z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020. Dofinansowanie projektu wynosi ponad 5,3 mln złotych. Centrum będzie funkcjonować przez cały okres trwania projektu, tj. przez 24 miesiące oraz co najmniej przez trzy lata po jego zakończeniu, czyli do 30 września 2026 r. Eksperci przewidują, że działalność Centrum będzie kontynuowana również po spełnieniu wymogów projektu.

„Mamy nadzieje, że opracowane w projekcie koncepcje urządzeń, przedmiotów i usług służących poprawie mobilności osób o szczególnych potrzebach, korzystających ze środków transportu indywidualnego znajdą także uznanie w środowisku gospodarczym i przełożą się na praktyczne rozwiązania” – podsumowuje dr hab. inż. Jerzy Jackowski, prof. WAT.

W wydarzeniu inaugurującym działalność Centrum uczestniczyli przedstawiciele partnerów projektu. Wojskową Akademię Techniczną reprezentowali:

• dr hab. Monika Szołkowska, prof. WAT – prorektor ds. studenckich,
• prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski – dziekan Wydziału Inżynierii Mechanicznej (WIM),
• dr hab. inż. Jerzy Jackowski, prof. WAT – dyrektor Instytutu Pojazdów i Transportu WIM, kierownik projektu.

Ze strony Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w spotkaniu uczestniczyli:

• dr hab. Anna Fidelus, prof. ucz. – prorektor ds. studenckich i kształcenia,
• dr Włodzimierz Strus – prodziekan Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej ds. studenckich kierunku psychologii
• dr Dominik Gołuch.

Instytut Transportu Samochodowego reprezentowali:

• prof. dr hab. inż. Marcin Ślęzak – dyrektor
• prof. dr hab. inż. Andrzej Świderski – zastępca dyrektora.

W ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój w polskich uczelniach powstają aktualnie cztery centra wiedzy o dostępności. Są to projekty w obszarach:

• transport i mobilność (Wojskowa Akademia Techniczna);
• architektura, urbanistyka i budownictwo (Politechnika Krakowska);
• cyfryzacja i komunikacja (Uniwersytet Szczeciński);
• design i przedmioty codziennego użytku (Politechnika Opolska).

Wymienione uczelnie zostały wyłonione w konkursie ogłoszonym w 2020 r. Wszystkie projekty mają charakter pilotażowy.

Tekst: Ewa Jankiewicz, Piotr Kwitowski

fot. Mariusz Maciejewski

Źródło: www.wojsko-polskie.pl